مهر 91 - فرهنگی هنری و عامیانه

«غیبت» یکی از مهم‌ترین مسائلی است که درباره امام زمان عجل الله فرجه مطرح می‌شود و سؤالات بی‌شماری در این‌باره وجود دارد. به همین منظور گفت‌وگوی مشروحی با حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یوسفیان، استاد مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم و نویسنده کتاب‌های «امام مهدی در قرآن»، «طلوع خورشید»، «رخدادهای ظهور» و «شرایط ظهور» انجام دادیم که این هفته بخش نخست آن تقدیم خوانندگان گرامی می‌شود.

* فواید بحث درباره غیبت امام زمان(ع)

یوسفیان در ابتدای این گفت‌وگو، غیبت امام زمان(عج) را حقیقتی تلخ توصیف کرد و افزود: برای بحث درباره غیبت امام و علل آن، آثار و فواید مختلفی می‌توان بیان کرد. آشنایی با غیبت و مسایل مربوط به آن، باعث می‌شود انسان به درستی و با کمترین دغدغه فکری آن را بپذیرد. به بیان دیگر، با آرامش و اطمینان نفس با این پدیده روبه رو شده و آن را باور کند.

وی گفت: غیبت امام مهدی علیه‌السلام مانند هر پدیده دیگر، نتیجه علل و زمینه‌هایی است. با آشنایی درباره غیبت و شناخت علل آن، می‌توانیم تا حد امکان به رفع عوامل آن اقدام کنیم و با بسترسازی برای ظهور، در راستای تحقّق آن گام برداریم.

یوسفیان تأکید کرد: آگاهی از مسئله غیبت و علل آن، علاوه بر حفظ اعتقادات صحیح انسان درباره امام زمان علیه‌السلام، توانایی پاسخ‌گویی به سؤالات و شبهات مخالفان و منکران حضرت را در فرد ایجاد می‌کند؛ لذا کسانی که گمان می‌کنند غیبت امام زمان علیه السلام امری است که اتّفاق افتاده و ما نیز آن را پذیرفته‌ایم و دیگر بحث درباره آن فایده‌ای ندارد، به بیراهه رفته و اهمیت مسئله را درک نکرده‌اند.

غیبت شخص و شخصیت امام مهدی(ع) یعنی چه؟

نویسنده و پژوهشگر مسائل مهدویت با بیان اینکه برای آشنایی با معنای غیبت امام مهدی(عج) ابتدا مناسب است با معنای لغوی این واژه آشنا شویم گفت: «غیب» کلمه‌ای است که بر مستور بودن و مخفی بودن چیزی از چشم‌ها، دلالت دارد، سپس در موارد دیگر به کار رفته؛ از جمله غیب، چیزی است که کسی جز خدا آن را نمی‌داند.

یوسفیان گفت: با توجه به معنایی که گذشت، می‌توان برای حضرت مهدی علیه‌السلام دو نوع غیبت تصویر کرد:

الف. غیبت شخص: بدین معنا که شخص حضرت و جسم او مخفی است و دیده نمی‌شود؛ بنا بر این معنا، ممکن است حضرت میان مردم باشد؛ ولی آنان، حضرت را نبینند.

ب. غیبت شخصیت: بدین معنا که شخصیت و مقام حضرت، مخفی و ناشناخته است، نه این که جسم آن بزرگوار مخفی باشد. بنا براین معنا، ممکن است حضرت میان گروهی قرار گیرد و آنان، جسم حضرت را ببینند؛ ولی نشناسند و ندانند که این شخص همان امام مهدی علیه‌السلام است. و در هر دو معنا، پنهان بودن، لحاظ شده است.

حجت‌الاسلام یوسفیان اظهار داشت: در روایاتی که درباره غیبت امام مهدی علیه‌السلام از امامان معصوم علیهم‌السلام نقل شده، به هر دو معنا اشاره شده است. مثلا از امام رضا علیه‌السلام نقل شده است: «لَایُرَی جِسمُهُ وَ لَایُسَمِّی بِاسمِه»؛ جسمش دیده نمی‌شود و نامش برده نمی‌شود. در روایتی به دیده شدن ایشان توسط مردم اشاره شده است. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: در صاحب این امر، سنت‌هایی از پیامبران وجود دارد. . . اما سنت او از یوسف، مستور و پوشیده بودن است. خداوند، بین او و خلق، حجابی قرار می‌دهد که مردم او را می‌بینند و نمی‌شناسند.

پیشینه غیبت پیامبران گذشته باعث پذیرش غیبت امام زمان می‌شود

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه غیبت فردی که راهبر و هادی انسان‌هاست و مردم برای حرکت تکاملی خود به او وابسته‌اند، از اموری است که برخلاف زندگی عادی یک انسان راهنماست، گفت: توجّه به پیشینه غیبت و تحقّق آن برای برخی پیامبران گذشته، باعث پذیرفتن مسئله غیبت امام مهدی علیه‌السلام می‌شود.

حجت‌الاسلام یوسفیان ادامه داد: مرحوم شیخ صدوق (ره) از علمای تراز اول شیعه که در عصر غیبت اول صغری و اوایل غیبت کبری می‌زیسته، کتابی پیرامون غیبت انبیا به نام «کمال الدین و تمام النعمه» تألیف کرده است.

خواب دیدن شیخ صدوق و سفارش امام زمان(عج) به وی

پژوهشگر مسائل مهدویت درباره انگیزه شیخ صدوق از تألیف این کتاب گفت: شیخ صدوق در مقدمه این کتاب می‌نویسد: به دلیل حیرانی شیعیان در امر غیبت، اندوهگین بودم تا این که شبی در عالم خواب حضرت ولی عصر(عج) را دیدم که بر در خانه کعبه ایستاده است و من، با دلی مشغول و حالی پریشان، به او نزدیک شدم. آن حضرت، در چهره من نگریست و راز درونم را دانست. بر او سلام کردم و پاسخم را داد. سپس فرمود: «چرا در باب غیبت کتابی تألیف نمی‌کنی تا اندوهت را زایل سازد؟» عرض کردم: «یا ابن رسول الله! درباره غیبت چیزهای تألیف کرده‌ام». فرمود: «نه به آن طریق. اکنون تو را امر می‌کنم که درباره غیبت، کتابی تألیف کنی و غیبت انبیا را در آن بازگویی».

از خواب برخاستم و تا طلوع فجر به دعا و گریه و درد دل و شکوه پرداختم. چون صبح دمید، تألیف این کتاب را آغاز کردم.

حجت‌الاسلام یوسفیان افزود: داستان غیبت انبیایی چون ادریس، صالح، یوسف، موسی در این کتاب آمده است و این داستان‌ها پذیرش غیبت حضرت ولی عصر را برای ما آسان می‌کند.

برای تحمل غیبت، ائمه دین از راهکارهای مختلفی استفاده کردند

نویسنده و پژوهشگر مسائل مهدویت با بیان اینکه برخورد نامناسب مردم با حقیقت امامت اهل بیت (ع)، غیبت امام مهدی علیه‌السلام را امری اجتناب‌ناپذیر می‌کرد و پیشوایان معصوم نیز براساس علم الهی، از این رویداد تلخ آگاه بودند، ‌گفت: برای آنکه مردم و شیعیان بتوانند به درستی با این واقعه رو به رو شده و آن را تحمّل کنند، امامان علیهم‌السلام از راهکارهای متعددی استفاده کردند.

یوسفیان درباره این راهکارها گفت: موضوع ولادت مخفیانه و غیبت حضرت ولی عصر علیه‌السلام بخش زیادی از روایات مربوط با امام مهدی علیه‌السلام و مباحث مرتبط با ایشان را به خود اختصاص داده است و نکته لطیف این است که از همه امامان معصوم علیهم السلام درباره غیبت، روایت صادر شده است.

وی افزود: شیخ صدوق در کتاب «کمال الدین و تمام النعمه» به این اخبار اشاره کرده و احادیث هر یک از آن بزرگواران را در ابوابی جداگانه ذکر کرده است. به عنوان نمونه:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این باره می‌فرماید: خوشا کسی که قائم اهل بیتم را درک کند و در غیبت او پیش از ظهورش به امامت او معتقد باشد؛ با دوستانش دوست باشد و با دشمنانش دشمن. او، روز قیامت از رفقای من و طرف دوستی من و گرامی ترین افراد امت من نزد من است.

و امیر مومنان امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: برای قائم ما غیبتی است که مدّتش طولانی است... بدانید هر کس در آن دوران در دینش استوار باشد و قلبش به واسطه طول غیبت امامش سخت نشود، روز قیامت هم رتبه من است.

کلمات کلیدی:

نوشته شده توسط محسن یزدانی زازرانی 91/7/22:: 10:9 صبح | () نظر

توصیه های پروفسور سمیعی

یکی از مطالب مهم این است که مغزمان را مغشوش نکنیم. دنیای امروزه شاید باعث شود حجم زیادی از اطلاعات در آن واحد وارد مغز شود اما باید بسیار مراقب بود که مسائل مختلف را وارد مغز نکنیم چرا که این کار کیفیت ارتباط سلول‌های مغز را دچار اختلال می‌کند. به تمام افراد و به ویژه به جوان‌ها توصیه می‌کنم ابتدا یک کار را به انتها برسانند و بعد به سراغ مطالب دیگر بروند چرا که در غیر اینصورت رفته رفته عملکرد مغز کاهش می‌یابد.

توصیه‌ای هم که برای والدین دارم این است که تا جایی که می‌توانند کودکان را از کامپیوتر دور کنند و اجازه ندهند وقت زیادی از آنها از طریق بازی‌های کامپیوتری پر شود چون حجم زیاد اطلاعاتی که به مغز کودک وارد می‌شود باعث آلودگی مغزی و فکری در کودکان می‌شود. به‌ ویژه بازی‌های رایانه‌ای که اگر به‌مدت طولانی از آنها استفاده شود جز تلف کردن انرژی مغزی و آسیب‌های جسمی و مغزی به کودکان دستاورد دیگری در پی ندارد.

کلمات کلیدی:

نوشته شده توسط محسن یزدانی زازرانی 91/7/22:: 10:8 صبح | () نظر

نجوای سرباز عراقی با پیکر شهید ایرانی

شهید تفحص «مجید پازوکی» متولد اول فروردین ماه سال 1346 است؛ وی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به عضویت بسیج مسجد لرزاده درآمد و برای گذراندن دوره آموزشی در سال 1361 به عنوان تخریبچی، وارد جبهه‌ شد؛ وی در این مسیر یک بار از ناحیه دست راست مصدوم شد و بار دیگر از ناحیه شکم؛ حالش خوب نبود اما درد را با خنده پذیرایی می‌کرد.

به گزارش فارس پس از پایان جنگ تحمیلی در سال 1369، منطقه کردستان، کانی‌مانگا و پنجوین حضور او را در قرارگاه رمضان و جنگ با ضدانقلاب و اشرار غرب کشور به خاطر سپردند؛ در سال 1371 با آغاز کار تفحص لشکر 27 محمدرسول الله(ص) در منطقه جنوب او نیز به خیل جستجوگران نور پیوست و با اطلاعات دقیق از منطقه، گذرگاه می‌زد.

مجید بعد از عروج دوست دیرینه‌اش شهید «علی محمودوند» مسوولیت گروه تفحص لشکر 27 را بر عهده گرفت و در روز هفدهم مهر ماه سال 1380، نزدیک پاسگاه وهب عراق منطقه عمومی فکه به شهادت رسید و پیکر مطهرش در قطعه 27 بهشت زهرا(س) نزدیک مزار دوست همیشگی‌اش علی آقا، آرام گرفت.

سردار «جعفر جهروتی‌زاده» جانباز 70 درصد، راوی آشنای مناطق عملیاتی فکه، عین‌خوش و شرهانی در گفت‌وگوی با فارس خاطره‌ای را از شهید پازوکی روایت می‌کند:

***

شهید «مجید پازوکی» برای‌مان تعریف می‌کرد: «در منطقه فکه بودیم؛ یکی از عراقی‌ها که مدتی در ایران اسیر بود، به زبان فارسی تسلط داشت، می‌گفت که یکی از سربازان ایرانی را کشته و در نقطه‌ای که خودش نشان می‌داد، به خاک سپرده است و اصرار می‌کرد بروید او را پیدا کنید.

ما به او توجهی نکردیم تا به کارمان برسیم؛ آن عراقی هم رفت؛ صد متر جلوتر رفته بود که دیدیم نشسته روی زمین و گریه می‌کند؛ ما تعجب کردیم و به سراغش رفتیم؛ آن عراقی، خودش را روی پیکر شهیدی که تقریباً سالم مانده بود، انداخته و گریه می‌کرد و می‌گفت: والله، اولیاء الله؛ عراقی هم به این رسیده بود شهدای ما برگزیده بودند».

شهید پازوکی هم بعد از مدتی در همان جایی که این شهید پیدا شده بود، به شهادت رسید.

کلمات کلیدی:

نوشته شده توسط محسن یزدانی زازرانی 91/7/22:: 10:7 صبح | () نظر

VPN ممکن است کرم رایانه ای باشد

سرپرست معاونت تشخیص و پبشگیری پلیس فتا در مورد خطر دسترسی غیرمجاز سرورهای خارج از کشور به اطلاعات و داده های رایانه های شخصی کاربران ایرانی که از اشتراک VPN و نرم افزارهای فیلترشکن استفاده می کنند، هشدار داد.

به گزارش خبرنگار مهر، بسیاری از کاربران اینترنت داخل کشور برای گذشتن از سد سایتهای مسدود و فیلتر شده به سراغ نرم افزارهای فیلترشکن، سایتهای پروکسی و همچنین وی پی ان رفته و این رجوع کاربران به این روشهای عبور از فیلترینگ، باعث رشد فزاینده فروش اکانتهای VPN و نرم افزارهای فیلترشکن شده است به نحوی که رییس پلیس فتا چندی پیش آمار استفاده کنندگان کاربران ایرانی از VPN را حدود 30 درصد اعلام کرد.

دسترسی غیرمجاز سرورهای خارجی به داده های کاربران ایرانی

علی نیک نفس - سرپرست معاونت تشخیص و پبشگیری پلیس فضای تبادل اطلاعات در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تبعات و خطرات ناشی از استفاده از VPN اظهار داشت: سرپرست معاونت تشخیص و پبشگیری پلیس فتا گفت: بیشتر و اغلب سرورهایی که اشتراک VPN - وی پی ان- را در اختیار کاربران قرار می دهند نه تنها تمامی اطلاعات رد و بدل شده را بررسی و کنترل می کنند بلکه به همین وسیله با پورتهای باز رایانه کاربر، به اطلاعات درون رایانه وی دسترسی پیدا کرده و امکان کپی برداری و یا دیدن اطلاعات داخلی رایانه کاربر را برای سرورهای خارجی میسر می کنند.

وی گفت: با توجه به اینکه کاربران بدون بررسی عملکرد نرم افزارهای فیلترشکن آنها را بر روی رایانه خود نصب می کنند ممکن است این نرم افزارها خود یک تروجان و یا key logger باشند و اطلاعات مربوط به نام عبور کاربری افراد را در اختیار سرور خود قرار دهند.

نیک نفس ادامه داد: همچنین VPN ها اطلاعات را به صورت رمز شده - encrypt - منتقل می کنند و فرمول خارج کردن از رمز - decrypt - آن در اختیار سرور است و تضمینی وجود ندارد که سرور قبل از رسیدن اطلاعات به مقصد آن را بازخوانی نکرده باشد.

سرپرست معاونت تشخیص و پبشگیری پلیس فضای تبادل اطلاعات بزرگترین مشکل پلیس فتا با VPN را انتشار و دسترسی غیرمجاز سرورهای خارج از کشور به داده های رایانه های شخصی افراد توسط پورتهای باز رایانه شخصی آنان عنوان کرد و گفت: استفاده از VPN با عوارض خطرناکی همراه است چرا که کاربر با استفاده از VPN و همچنین نرم افزار فیلترشکن با اتصال به یک سرور در خارج از کشور – عمدتا در انگلیس و آمریکا- متصل شده و همین امر موجب اختصاص یک IP خارجی به رایانه کاربر داخلی می شود که در ادامه این کار، احتمال به سرقت رفتن همه داده ها و اطلاعات رایانه کاربر توسط سرور خارجی وجود دارد.

VPN ممکن است یک کرم رایانه ای باشد

نیک نفس با بیان اینکه ممکن است نرم افزارهای فیلترشکن و VPN ها خود یک کرم رایانه ای با کلیدخوان باشند و اطلاعات مربوط به نام عبور و کاربری افراد را در اختیار سرور خود قرار دهند به مهر گفت: بیشتر VPN ها حداقل 2 عملکرد پروکسی و نرم افزار انتقال اطلاعات را انجام می دهند.

وی با تاکید براینکه پروکسی دستگاه واسطه و یا برنامه ای است که ارتباط بین سرور و کلاینت را فراهم می کند و عمل انتقال درخواستهای داخلی با ترجمه اطلاعات و عبور آن به سرورهای دیگر را انجام می دهد، گفت: پروکسی به علت رمزنگاری و رمزگشایی و بازرسی محتویات هر بسته عملکرد کندی دارد و در این مرحله از کار است که امکان افشای اطلاعات کاربر وجود دارد.

سرپرست معاونت تشخیص و پبشگیری پلیس فتا در مورد عمل VPN در زمینه نرم افزار انتقال اطلاعات نیز گفت: این بخش از عملکرد VPN با استفاده از پروکسی برای برقراری ارتباط با پروتکل مناسب تعامل می کند؛ این امر به کاربران اجازه می دهد تا از طریق مرورگر وب به برنامه هایی که واسط کاربری وب ندارد دسترسی داشته باشند.

نیک نفس ادامه داد: نرم افزار انتقال اطلاعات برای هر پروتکلی که پشتیبانی می کند نیاز به یک موتور مترجم دارد که در این مرحله نیز مالک و سرویس دهنده VPN امکان طراحی و اضافه کردن گزینه خاصی برای شنود را دارد.

توصیه های پلیس فتا در مورد استفاده از VPN

سرپرست معاونت تشخیص و پبشگیری پلیس فتا در مورد خطرات استفاده از فیلترشکن و وی پی ان و توصیه های پلیس فتا گفت: اصلی ترین کاربرد استفاده از VPN طراحی شبکه های امن درون سازمانی است و این شبکه ها به منظور انتقال اطلاعات امن درون سازمان و کاهش امکان دسترسی افراد خارج از سازمان به اطلاعات طبقه بندی شده طراحی و راه اندازی می شوند و در اکثر موارد اطمینان کردن به فیلترشکن های تجاری ارزان قیمت عقلانی نیست.

وی ادامه داد: در اغلب وی پی ان های سازمانی اطلاعاتی که در سازمان های مهم طراحی می شود بر روی اینترنت قرار داده نمی شود.

پلیس فتا به کاربران هشدار داد که استفاده از وی پی ان های تجاری ممکن است خطرات بسیاری داشته باشد و کاربران باید بدانند استفاده از چنین نرم افزارها و روشهایی مانند این است که همه محتویات رایانه خود را از تصویر تا فیلم شخصی گرفته تا اطلاعات مهم شخصی و کاری در اختیار سرور VPN قرار دهید.

کمیسیون ساماندهی VPN ها تشکیل می شود

به گزارش مهر، چندی پیش سردار سید کمال هادیانفر - رییس پلیس فتا نیز با بیان اینکه تعداد کاربران استفاده کننده از VPN بین 20 تا 30 درصد کل کاربران است، گفت: در آخرین جلسه‌ای که در کارگروه تعیین مصادیق فیلترینگ برگزار شد، قرار بر این شد که کمیسیون ساماندهی VPNها تشکیل ‌شود؛ آئین‌نامه اجرایی این کمیسیون در حال آماده سازی است تا کسانی که خواهان VPN مجاز هستند بتوانند با مراجعه به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از VPN مجاز استفاده کنند.

وی با اشاره به تلاش‌های دشمن برای ارائه بسترهای عبوردهنده از فیلترینگ، افزود: دشمن بسترهای VPN را در پروتکل‌هایی به صورت رمزنگاری از پشت فیلترینگ عبور داده و این VPNها را به صورت رایگان و یا با نازلترین قیمت در اختیار کاربران قرار می‌دهد. براین اساس به کاربران ایرانی توصیه می شود که مطلقا از VPN استفاده نکنند چرا که وقتی از VPN استفاده شود، اطلاعات کاربر رمزنگاری ‌شده و بر روی سرور ارائه دهنده VPN قرار می‌گیرد و صاحب سرور به راحتی می‌تواند از تمام اطلاعات کاربر استفاده ‌کند.

کلمات کلیدی:

نوشته شده توسط محسن یزدانی زازرانی 91/7/22:: 10:7 صبح | () نظر

گارانتی، گارانتی نیست

قبل از سخنی درباره وضعیت حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان در ایران به این ماجرای کوتاه توجه کنید:

(روز ـ داخلی ـ ساعت 11 صبح ـ فروشگاه لوازم خانگی در خیابان...)

مرد و زنی میانسال با یک جعبه نسبتا سنگین وارد مغازه می‌شوند. فروشنده که انگار با نگاهی به وضع آن زوج به کل ماجرا پی برده، خود را آماده می‌کند.

مرد: جناب، ما دو روز پیش این مایکروفر را از شما خریده‌ایم، اما چراغ داخلش کار نمی‌کند. دو تا از دکمه‌هایش هم عمل نمی‌کند. آمدیم که عوضش کنید.

فروشنده (در حالی که یک نگاه به جعبه و یک نگاه به مرد و زن دارد)‌:

این دستگاه دفترچه خدمات پس از فروش دارد. باید به نمایندگی‌اش زنگ بزنید، نه این‌که تشریف بیاورید اینجا!

زن: زنگ زدیم، گفتند باید دستگاه را تعمیر کنیم و باید سه هفته در نوبت باشیم. اما ما دستگاه تعمیری نمی‌خواهیم. دستگاه نو که تعمیر نمی‌شود. گفتیم می‌خواهیم عوضش کنیم. گفتند بروید همان جایی که خریده‌اید.

فروشنده: ما جنس فروخته شده را پس نمی‌گیریم. شرکت هم چنین اختیاری به ما نداده است. در ضمانت‌نامه‌‌تان هم چنین چیزی نیست!

مرد (در حالی که برافروخته شده)‌: ما که نخواستیم پس بدهیم. ما یکی دیگرش را می‌خواهیم که معیوب نباشد. این همه پول نداده‌‌ا‌یم که دستگاه معیوب بخریم و تازه برای رفع عیب آن سه هفته در نوبت باشیم.

فروشنده (با بی‌اعتنایی)‌: به هر حال در تعهدات ما تعویض یا پس گرفتن نیست. می‌توانید بگذارید اینجا تا با شرکت تماس بگیریم و ببینیم چه می‌شود.

زن: تا کی باید منتظر بمانیم؟ من می‌خواهم از این وسیله استفاده کنم. پولتان را نقد گرفته‌اید و حالا حواله به روزهای بعد می‌دهید... .

همهمه بالا می‌گیرد و کم‌کم به بگومگو تبدیل می‌شود؛ بگومگویی که در بسیاری موارد بازنده آن خریدار و مصرف‌کننده کالاست.

**‌*‌

من و شما و خیلی افراد دیگر شاید یا خودمان درگیر یک چنین صحنه‌هایی بوده‌ایم یا آن را در گوشه و کنار مشاهده کرده‌ایم. داستان گارانتی و خدمات پس از فروش در ایران داستانی غم‌انگیز است.

غم‌انگیز به این دلیل که هیچ‌گونه کمبود قانون و مقررات در این‌باره وجود ندارد و به قولی کلی قانون و آیین‌نامه و بخشنامه در این‌باره وجود دارد، اما نه مردم اثر آن را حس می‌کنند و نه تولیدکنندگان کالا یا ارائه‌دهندگان خدمات چندان نسبت به رعایت آن پایبندی در خود می‌بینند. پانزدهم مهر 88 مجلس قانون حمایت از مصرف‌کنندگان را پس از 15 سال تاخیر تصویب کرد. این قانون مربوط به دولت دوم هاشمی رفسنجانی بود که به دلایل مختلف در بایگانی مجلس خاک می‌خورد. این قانون در پنج فصل خود به طور مشروح ضوابط و مقررات حاکم بر واحدهای تولیدی و خدماتی برای حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان را تشریح و به نحوه نظارت بر آن و مجازات متخلفان نیز اشاره کرده است. با این حال دو سال طول کشید تا مجددا دولت و مجلس ضوابط تکمیلی این قانون را که لازمه اجرایی شدن آن است تصویب و ابلاغ کنند؛ به طوری که مجلس در دوم خرداد 90 اساسنامه انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و دولت در دوم آذر همان سال ضوابط 53 صفحه‌ای اجرای این قانون را تصویب و ابلاغ کرد تا ظاهرا حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان از پشتوانه قانونی برخوردار شود. به دنبال ابلاغ این ضوابط در سایر کالاها و محصولاتی که بیشتر مورد استفاده مردم است نیز ضوابط جداگانه‌ای ابلاغ شد.

به عنوان مثال برای حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان در حیطه خودرو قانون جداگانه‌ای به تصویب رسیده است. همچنین در زمینه حمایت از حقوق مردم در زمینه بیمه، لیزینگ، مسافران هوایی، نرم‌افزارهای رایانه‌ای، لاستیک‌های وارداتی و نصب برچسب قیمت و نرخ‌نامه برای جلوگیری از تخلفات قیمتی ضوابط جداگانه‌ای تدوین شده است.

از سوی دیگر ارگان‌ها و نهادهایی که بازوی دولت برای استیفای حقوق مصرف‌کنندگان باشند نیز پیش از پیروزی انقلاب در کشور فعالیت می‌کرده‌اند. در تیر‌ماه 54 در وزارت بازرگانی سابق دو ارگان به نام «مرکز بررسی قیمت‌ها» و صندوق حمایت از مصرف‌‌کنندگان تشکیل و آغاز به کار کرد تا این که در سال 58 با ادغام این دو بخش، سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تشکیل شد که اکنون به عنوان معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت فعالیت می‌کند.

لذا مشاهده می‌کنیم که کشور ما نه از نظر قانون و مقررات و نه از نظر برخورداری از سازمان و دستگاه برای اعمال حمایت از مصرف‌کنندگان هیچ‌گاه هیچ کمبودی نداشته است، با این حال مشکل در اجرای این قوانین است؛ به طوری که کماکان مصرف‌کنندگان نه‌تنها دارای مرجع مشخصی برای رسیدگی به شکایات خود نیستند، بلکه موارد خاصی از مجازات واقعی یک تولیدکننده کالا یا ارائه‌دهنده خدمات برای کم‌فروشی، بدفروشی یا ناقص‌فروشی کالای خود به گوش نرسیده است. این در حالی است که در سایر کشورهای جهان آسیب خوردن مالی، معنوی و حیثیتی یا حتی جانی مصرف‌کنندگان از یک محصول به مثابه بحرانی بزرگ برای آن کارخانه یا کمپانی است که باعث برکناری و کیفر دیدن ارشد‌ترین مدیران آن می‌شود.

انجمن‌های مردمی

یکی از بزرگ‌ترین ابزار استیفای حقوق مصرف‌کنندگان در کشورهای پیشرفته انجمن‌های مردمی (NGO ) است. در واقع دولت در حمایت از حقوق مصرف‌کننده نقش کلان، حاکمیتی و نهایی دارد؛ یعنی زمانی که کار از حدی گذشته و در سطح پایین امکان حل و فصل اختلاف وجود ندارد، دولت به عنوان مدعی‌‌العموم وارد موضوع شده و اقدام به طرح شکایت از تولیدکننده کالا یا ارائه‌دهنده خدمات می‌کند. اما باز هم در همان مراحل نهایی این انجمن‌های مردمی است که اطلاعات لازم برای کیفرخواست را در اختیار دولت و دستگاه قضایی قرار می‌دهد. در قانون حمایت از حقوق مصرف‌کننده ایران نیز یک فصل کامل (فصل سوم)‌ به تشکیل انجمن‌های حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اختصاص داده شده است.

در این فصل تاکید شده که سرچشمه تشکیل این انجمن‌ها،‌ انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان با ریاست وزیر صنعت، معدن و تجارت و عضویت وزرای کشور و دادگستری و شماری دیگر از مسئولان قضایی و اجرایی است. در همین حال با این که سازمان حمایت از تشکیل حدود 500 انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کننده خبر می‌دهد، اما هنوز اثری از دخالت موثر آنها در حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان به چشم نمی‌خورد.

البته باید دانست گستردگی این انجمن‌ها در ایران با سایر کشورهای جهان فاصله بسیار زیادی دارد. براساس آخرین آماری که خود وزیر صنعت، معدن و تجارت ارائه داده در آمریکا 24 هزار انجمن، در آفریقا 3000 انجمن و در آسیا 4500 انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان وجود دارد. از سوی دیگر سطح وظایف و حیطه عمل و اختیار این انجمن‌ها نیز روشن و با سایر دستگاه‌های رسمی مرز‌بندی شده است. این انجمن‌ها که بودجه خود را از طریق دریافت حق عضویت از شهروندان تامین کرده و از دولت مستقل است، می‌توانند در تمامی حیطه‌هایی که به حمایت از حقوق مصرف‌کننده مربوط می‌شود، وارد شده، تحقیق کرده، اعلام جرم کرده و به نیابت از مصرف‌کنندگان در دادگاه حاضر شود.

کم‌فروشی، بزرگنمایی غیرواقعی کارکرد کالا در تبلیغات، مضر بودن مصرف کالا بر روح یا جسم مصرف‌کننده، دوام کمی و کیفی کالا یا خدمات، حفظ شدن شأن شخص مصرف‌کننده، ارائه خدمات پس از فروش موثر، رعایت کرامت و حرمت و آبروی مصرف‌کننده، اطلاع‌رسانی مناسب و واقعی درباره کالا یا خدمات و آگاه‌سازی مصرف‌کننده از تبعات احتمالی مصرف کالا پیش از خرید و پشتیبانی لازم از کالا حین مصرف مانند تعمیرات، تامین قطعات و... در حیطه بررسی‌های انجمن‌های حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد و آنان برای ورود به این حیطه‌ها منابع اطلاعاتی گسترده‌ای به گستردگی شهروندان دارند.

البته در کنار این انجمن‌ها نظام قضایی کشورهای پیشرفته نیز دادگاه‌های ویژه حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان را تشکیل داده است که با هزینه کمتر و سرعت بیشتر به شکایات انجمن‌ها رسیدگی کرده و جلوی ضرر دیدن بیشتر مردم از خرید و مصرف کالا یا خدماتی خاص را بگیرد. اینچنین است که ایران نیز برای استیفای واقعی حقوق مصرف‌کنندگان راهی بجز به بازی گرفتن واقعی انجمن‌های مردمی ندارد؛ چراکه امکانات دولتی ازنظر کمی و کیفی کارایی لازم را برای نظارت بر تمامی تولیدکنندگان کالا و ارائه‌دهندگان خدمات را نخواهد داشت و این امری بدیهی است که سایر کشورهای جهان نیز به‌آن رسیده‌اند.

انجمن‌های خاموش

با وجود این در حالی که قانون شفافی برای راه‌اندازی انجمن‌های حمایت از حقوق مصرف‌کننده وجود دارد، این انجمن‌ها به طور واقعی و موثر هنوز راه‌اندازی نشده‌ است.

حتی در روز نهم اسفند ماه که در تقویم رسمی روز ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان نامیده شده و شرکت‌ها و موسساتی که در رعایت این حقوق پیشتاز بوده، مورد شناسایی و داوری قرار گرفته و تندیس دریافت می‌کنند نیز این انجمن‌ها به بازی گرفته نمی‌شوند و قوه قضاییه نیز هنوز خبری مبنی بر اهتمام ویژه به استیفای حقوق مصرف‌کنندگان و تشکیل شعبات ویژه این امر با برخورداری از دستورالعمل‌های خاص آن منتشر نکرده است.

لذا تمام این شواهد این استدلال و قضاوت را شکل می‌دهد که با وجود تمام تلاش‌های صورت گرفته حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان در ویترینی شیک جا خوش کرده و گارانتی در ایران خود گارانتی نیست!

یعنی نمی‌توان بجز یافتن آن روی بیلبوردها یا تیزرهای تبلیغاتی، کارکردی واقعی در حمایت از خریدار ـ حین درخواست مرجوع کردن، تعویض کردن یا مطالبه هر گونه خسارت ـ از آن انتظار داشت و این ضعفی بزرگ است که شاید روزی یکی از ما زیان دیده یا قربانی آن باشیم؛ کسی چه می‌داند... .

از «گارانتی» تا «وارانتی»

گارانتی یا وارانتی هر دو در فارسی معنای ضمانت‌نامه یا پشتوانه می‌دهد. اما در حیطه کاربرد، معنای گارانتی یا وارانتی این است که ارائه‌دهنده کالا یا خدمات در برابر چیزی که به خریدار و مصرف‌کننده می‌فروشد، متعهد می‌شود در صورت هرگونه نقض ادعای خود درباره کمیت، کیفیت، کاربرد و عمر آن محصول حاضر به تعمیر، تعویض، پس گرفتن یا پرداخت خسارت شود. با این حال در این حیطه کاربرد 2 لغت گارانتی و وارانتی با یکدیگر متفاوت است.

گارانتی به نوعی ضمانت کالا یا خدمات اطلاق می‌شود که فروشنده در مدت زمان معینی که معمولا کوتاه‌ است امکان پس گرفتن کالا را برای خریدار فراهم می‌کند، یعنی تمام عملیات حمایت از حقوق مصرف‌کننده به انضمام رسیدن وی به پولی که برای خرید کالا پرداخت کرده برای خریدار فراهم است. لذا گارانتی را پشتگرمی مصرف‌کننده نامیده‌اند. با این حال وقتی محصولی را می‌خرید که دارای وارانتی است، امکان رسیدن به پول خود را ندارید، یعنی نمی‌توانید در قبال پس دادن کالا پول خود را دریافت کنید، اما فروشنده تمامی هزینه‌های تعویض کالا، تعمیر و تعویض قطعات آن را به عهده می‌گیرد. برتری وارانتی نسبت به گارانتی طولانی بودن مدت پوشش آن برای کالاهاست چراکه مشتری اطمینان دارد در طول مدت استفاده از آن کالا، هرگونه آسیب غیرعمدی که به کالا وارد آید، بلافاصله توسط فروشنده جبران خواهد شد.

سید علی دوستی موسوی / گروه اقتصاد

کلمات کلیدی:

نوشته شده توسط محسن یزدانی زازرانی 91/7/17:: 2:16 عصر | () نظر

< << 6 7 8 9 10 >> >

درباره