علم میتواند راز مرگ عرفات را کشف کند؟

نزدیک به یک دهه پس از مرگ یاسر عرفات، سه گروه از دانشمندان نمونه‌هایی را از جسد او برداشتند تا تعیین شود آیا او به وسیله پلونیوم 210 مسموم شده است یا خیر. یک نمونه از رادیواکتیو نادر که سال 2006 باعث مرگ الکساندر لیتویننکو، جاسوس معروف روسی شد.

گرچه شکافتن قبر عرفات و لاک و مهر کردن دوباره آن زمان زیادی نبرد، اما به نظر می‌رسد نتایج این‌گونه آزمایش‌ها چند ماه به طول انجامد.

این تحقیق پرسش‌های مهمی را پیرامون مشاهدات کارشناسان مطرح خواهد کرد و این‌که آیا مشاهدات آنها قادر خواهد بود به یک نتیجه‌گیری نهایی منجر شود؟

کارشناسان می‌گویند نخستین نمونه‌هایی که پیشتر از پلونیوم 210 در مواردی چون ادرار، خون و لباس‌های او مشاهده شد، نمی‌تواند کافی باشد و مشاهدات اخیر خواهد توانست تاحدی آلودگی‌های احتمالی پس از آخرین سکته او را به این مواد نشان دهد.

با این حال حتی اگر آزمایش‌های کنونی وجود پلونیوم 210 را تائید کند، دانشمندان با این پرسش سخت‌تر مواجه خواهند شد که آیا این مقدار پلونیوم هنگام مرگ به اندازه‌ای بوده است که بتواند موجب مرگ رهبر فلسطینیان شده باشد؟

برای برتراند لودیس، سرپرست موسسه پزشکی قانونی استراسبورگ مساله گذر زمان به نسبت نتایجی که دانشمندان از این تحقیق به دست خواهند آورد، ارزش کمتری خواهد داشت.

او می‌گوید: اگر مسمومیت بر اثر پلونیوم صحت داشته باشد، این سم باید در بافت‌های عمیق‌تر نفوذ کرده باشد و امروزه هم تاحدودی قابل کشف خواهد بود. به گفته او مسائلی که پیرامون مرگ عرفات مطرح است، دانشمندان را برآن می‌دارد تا کار خود را به حد کمال برسانند.

وی معتقد است اگر پلونیوم نه در بدن و نه درخاک وجود داشت، می‌توان تصور کرد که ممکن است از راه‌های دیگری در معرض آن قرار گرفته باشد.

وی می‌افزاید: این مهم خواهد بود که معین شود دانشمندان چه پاسخ‌هایی را می‌توانند بدهند و چه پاسخ‌هایی را نمی‌توانند. آنها می‌توانند درباره کمیت و کیفیت این پلونیوم صحبت کنند، اما نمی‌توانند معین کنند که برای اولین بار درکجا یافت شده و این موضوعی است که به کارشناسان جنایی ربط پیدا می‌کند.

پاسخ دشوار

دکتر استارت هامیلتون، یک آسیب‌شناس پزشکی قانونی می‌گوید: هشت سال صبرکردن برای برداشتن یک نمونه جهت یک آزمایش زمان بسیار زیادی است. یک پزشک بریتانیایی که با این گروه همکاری می‌کند می‌گوید: پاسخ دادن به این پرسش‌ها بسیار دردسرآفرین خواهد بود.

دکتر هامیلتون به رادیو بی‌بی‌سی می‌گوید: فاصله زیاد بین زمان مرگ یک فرد و آزمایشی که درباره علت مرگ او انجام می‌شود، باعث می‌گردد اطلاعات لازم به دست نیاید و از سوی دیگر توضیح آن هم دشوار خواهد بود.

به گفته او، توضیح و تشریح یک مساله در آسیب‌شناسی هرنوع کالبدشکافی اهمیت فوق‌العاده‌ای خواهد داشت و برای رسیدن به یک جواب درست باید شواهد کافی در دست باشد.

به گفته وی، دانشمندان احتیاج به زمینه‌ای مناسب دارند تا بتوانند شناخت لازم و مناسب را درباره مرگ یک نفر به دست آورند. زمان زیادی گذشته است بنابراین درک شرایطی که پیرامون مرگ کسی وجود داشته بسیار سخت خواهد بود.

دکتر هامیلتون می‌افزاید: حتی برفرض این‌که موادی از پلونیوم تشخیص داده شود، این مساله الزاما نمی‌تواند توضیح دهد که علت مرگ او بر اثر این مواد بوده است مگر این‌که از پیش و از همان ابتدا چنین فرضیه‌ای درمیان باشد.

برداشت اولیه این است که عرفات سکته کرده است. مغز هم مانند جسد متلاشی می‌شود و از این رو بسیار دشوار خواهد بود که بخواهی تشخیص‌دهی عاملی از این دست در کار بوده است حتی اگر پلونیوم 210 در بدن عرفات یافت شود، دشوار می‌توان نتیجه گرفت که این مواد در زمان مرگ او نیز به همین میزان وجود داشته است.

یک عنصر رادیواکتیو چنان‌که مرسوم است به طور متوسط 138 روز عمر می‌کند. معنای این حرف آن است که هر 138 روز یک‌بار اینها رو به زوال می‌روند.

دکتر هامیلتون می‌گوید: این‌که بخواهی توضیح دهی هشت سال پیش چه سطحی از این مواد وجود داشته و آیا برای کشتن یک نفر کافی بوده یا خیر، تقریبا موضوعی محال است. این مساله نیازمند فرصت‌های بیشتر و آزمایش‌های متعددی است تا دانشمندان از طریق آنها بتوانند شرایط آن روز بدن را بازسازی کنند.

این در حالی است که تحلیل‌های کالبد شکافی به دلیل این‌که حاوی مشکلات متعددی مبنی بر عدم اطمینان نسبت به داده‌هایش وجود دارد براحتی می‌تواند از سوی دادگاه رد شود.

هامیلتون در پایان اظهاراتش نتیجه می‌گیرد که اگر شما نتوانید بگویید چه اتفاقات دیگری افتاده است ـ مثلا سکته که در همان ابتدا به عنوان دلیل مرگ عرفات مطرح شد و آن را به صورتی علمی رد کنید ـ بسیار دشوار خواهد بود که بتوانید مطابق قانون رای دادگاه را تغییر دهید.

منبع: بی‌بی‌سی
مترجم: علیرضا ثمودی