با وجود آن‌که بارها توصیه شده است که قبل از مصرف هر دارو به نام دارو و مطالب توصیه شده روی بسته‌بندی آن و بروشور داخل جعبه توجه کنید و پزشک یا داروساز را از موارد و بیماری‌های خاص خود یا مصرف داروهای دیگر، برای جلوگیری از تداخلات دارویی و کاهش اثرات مثبت درمانی آن آگاه کنید، اما در بسیاری اوقات نسبت به این موارد بی‌توجه هستیم.
بی‌شک آگاهی از روش صحیح مصرف و نگهداری دارو و جلوگیری از مصرف خودسرانه و ناآگاهانه آن می‌تواند باورهای غلط مبنی بر بی‌تاثیربودن برخی داروها را از بین‌ببرد.
دکتر مهنوش محمدی، داروساز و کارشناس امور دارویی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با جام‌جم افزود: دارو اگر به‌اندازه و صحیح مصرف شود، موثر خواهد بود و هرتوصیه‌ای برای زمان و نوع مصرف دارو لزوما برای دیگر داروها یکسان نیست، اما یک توصیه کلی وجود دارد که براساس آن بجز بیماران کلیوی همه افراد باید داروهایشان را با مقادیر زیادی آب مصرف کنند، چراکه آب فراوان می‌تواند به دفع ضایعات و سموم بدن کمک کند.
نگهداری دارو در یخچال ممنوع
خیلی‌ها تصور می‌کنند که یخچال محیط مناسبی برای نگهداری داروهاست، در حالی که داروها را باید در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم نگهداری کرد، مگر این‌که روی بسته‌بندی دارو شرایط خاصی برای نگهداری آن توصیه شده باشد.
دکتر محمدی در ارتباط با شرایط نگهداری دارو می‌گوید: قبل از مصرف هر دارویی باید به تاریخ انقضای دارو توجه کرد و پس از اتمام دوره انقضا نباید آن را در کنار دیگر داروها نگه‌داشت، بخصوص در مورد قطره‌های چشمی پس از بازشدن، تا مدت ذکر شده روی جعبه یا بروشور قابل نگهداری است. همچنین داروهای یخچالی در صورتی که بیشتر از 24 ساعت خارج از یخچال مانده باشد، غیرقابل مصرف است.
فراموش‌کردن زمان مصرف دارو
بارها برای همه ما پیش آمده که مصرف یک دز دارو بخصوص داروهای بیماری‌های عفونی (آنتی‌بیوتیک) را که باید در زمان‌های مشخصی مصرف شود، فراموش می‌کنیم. در چنین شرایطی برخی می‌گویند که به محض یادآوری بلافاصله دارو را مصرف کنید، اما برخی دیگر معتقدند که اگر زمان اندکی تا مصرف دز بعدی مانده باشد، باید از دوبرابر‌کردن مقدار آن خودداری کرد.
دکتر محمدی در این ارتباط می‌گوید: زمان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در اثربخشی آن بسیار موثر است، اما در ارتباط با نحوه عملکرد هنگام از یاد بردن یک دز دارو توصیه یکسانی وجود ندارد و تنها پزشک متخصص می‌تواند به بیمار بگوید که چگونه عمل کند، چراکه در برخی موارد مصرف دو دز از دارو در فاصله زمانی نزدیک به هم می‌تواند آسیب‌رسان باشد.
این داروساز با تاکید بر دقت والدین بر انجام روش صحیح درست‌کردن شربت آنتی‌بیوتیک برای کودکان ادامه می‌دهد: برای این منظور ابتدا باید شیشه حاوی پودر دارو را خوب تکان داد و آن را با آب جوشیده سرد شده تا حدی کمتر از خط تعیین شده روی شیشه پر کرد و پس از حل شدن کامل پودر در آب، شیشه را تا میزان روی شیشه پر کرد.
نکته مهم‌تر آن‌که حتی اگر محتوای دارو تا پایان دوره درمان، که باید به طور کامل طی شود به اتمام نرسید، باید آن را دور انداخت، چرا که شربت‌هایی که با افزودن آب تهیه می‌شود فقط تا هفت روز در دمای اتاق و دو هفته در یخچال قابل نگهداری است.
مصرف داروها؛ نه همراه با ترکیبات کلسیمی
یکی از توصیه‌های مهم در ارتباط با نحوه مصرف دارو آن است که دارو را نباید همراه چای، قهوه یا نوشابه حاوی کولا و شیر مصرف کرد، زیرا باعث کاهش اثرات دارو می‌شود حتی باید برای از بین بردن طعم نامطبوع داروها سعی کنید از آب خنک یا از یخ برای کودکان که چند ثانیه‌ای روی زبان آنها گذاشته شود، استفاده کرد.
دکتر محمدی با تاکید بر این‌که داروهای جامد مانند قرص و کپسول را باید با یک تا دو لیوان آب خورد، می‌گوید: در غیر این صورت ممکن است دارو حین عبور از مری باعث خراشیدگی و زخم شود. همچنین باید بعد از مصرف قرص یا کپسول به مدت نیم‌ساعت دراز کشید. اما این‌که خوردن چه دارویی همراه با غذا خوب است یا به صورت ناشتا، فقط پزشک متخصص می‌تواند نظر بدهد.
این داروساز می‌افزاید: اما غذاهای کلسیمی چون لبنیات، روند جذب دارو را در سیستم گوارش مختل می‌کند. در نتیجه باید مصرف لبنیات را حداقل تا یک ساعت پس از مصرف دارو به تعویق انداخت. این نکته در مورد آبمیوه‌ها هم به دلیل اسیدی بودنشان صدق می‌کند البته در مورد مکمل‌های مفید چون آهن، روی و کلسیم، فقط خوردن قرص آهن به صورت ناشتا توصیه می‌شود و دو مورد دیگر را بهتر است در صورت پربودن معده مصرف کرد.
دارو را خودسرانه قطع نکنید
پزشکان بارها تاکید کرده‌اند که برای مشاهده اثرات درمانی دارو لازم است دوره درمان توصیه شده را حتی با وجود از بین رفتن نشانه‌های ظاهری بیماری کامل کرده و از قطع مصرف خودسرانه دارویی که برایتان تجویز شده خودداری کنید.
دکتر محمدی در این ارتباط به نکته مهمی بخصوص در ارتباط با داروهای اختلالات روانی اشاره کرده و می‌گوید: بیماران مبتلا به اختلالات روانی نباید انتظار اثربخشی دارو را پیش از گذشت دو تا سه هفته از مصرف دارو داشته باشند. به بیان دیگر این داروها پس از گذشت حداقل سه هفته از مصرف، اثرات خود را نشان می‌دهد. همچنین این داروها را نباید سرخود و یکدفعه قطع کرد، بلکه قطع آن باید به طور تدریجی صورت بگیرد.
کلمات کلیدی:
.jpg)
.jpg)
