باید ها و نبایدهای اداره کلاس، کلنجار با بچه ها و تعامل با همکارها
وقتی بالاخره به عنوان معلم وارد این محیط شدید، باید یک سری «بایدها و نبایدها» یاد بگیرید؛ باید و نبایدهایی که هر کدامش شما را از یک معلم تازه کار و معمولی موقعیت شناس موفق تبدیل می کند.
1-روز اول کلاس، خودتان را معرفی کنید؛ از دانش آموزان هم بخواهید یکی یکی خودشان را معرفی کنند یاد گرفتن نام کوچک آنها باعث ایجاد صمیمیت و به وجود آمدن علاقه بین معلم و دانش آموز می شود.
2-هدف آموزش این درس را برایشان روشن کنید؛ یک شمای کلی از درس و اینکه چرا این درس مهم است به شان بدهید. برایشان توضیح دهید که روز آخر درس چه چیزهایی باید یاد گرفته باشند و طبق آنچه یاد گرفته اند باید بتوانند از پس تکلیف و کارهای بر بیایند.
3-نحوه ارزیابی تان را به شان تفهیم کنید. ارزش و تأثیر نمره کوییز، نمره مثبت فعالیت کلاسی، امتحانات ماهیانه، نیم ترم و ترم را برایشان توضیح دهید و مطمئن شوید که متوجه ضابطه نمره دهی و ارزش یابی شما شده اند که آخر سال ترم یا سال بدهکار کسی نباشید.
4-به روز باشید. دنیا دنیای تکنولوژی است. کار با تکنولوژی روز را بلد باشید؛ نرم افزارهایی مثل Power Point و Word خیلی به کارتان می آیند. سعی کنید در حد امکانات مدرسه، شرایطی را به وجود آورید که بخشی از درس را با کمک اسلاید نمایش و درس بدهید. این کار، هم جذابیت دارد، هم وقت کلاستان به روی تخته نوشتن و پاک کردن نمی گذرد. علاوه بر این یک بار یک پرزنتیشن طراحی می کنید و بارها ازش استفاده می کنید. برگه های امتحانی و جزوه ها را هم تا حد امکان با دست ننویسید. یک برگه امتحانی یا جزوه تایپ شده تر و تمیز به مراتب بهتر از دستنویس است و به غرغر نزدن بچه ها و سؤال برای کلمه به کلمه اش می ارزد.
5-دیازپام نباشید! وقتی می خواهید درس بدهید، متکلم وحده، آن هم با صدایی منوتن نباشید. برای شروع مقدمه ای بگویید. سؤالاتی کوتاه بکنید که هم خواب را از سر بچه ها بپراند و هم بدانند که در درس شریکند و نباید فقط شنونده باشند. وقتی هم روی دور افتادید و جلو رفتید، هر از گاهی از بچه ها فیدبک بگیرید تا مطمئن شوید آنچه را تا به حال گفتید فهمیده اند یا نه. آخر بحث را هم طوری غافلگیرانه تمام نکنید که کسی نفهمد کی تمام شد. مطلع، متن و خاتمه فکر شده ای داشته باشید.
6-خلاقیت داشته باشید. از روش های جدید آموزشی استفاده کنید با رفتارتان خلاقیت دانش آموزان را تحریک کنید و یادشان بدهید خلاقیت بالقوه شان را به خلاقیت تبدیل کنند.
7-برای هر کسی که حرف شما را قطع می کند، چیزی در چنته داشته باشید. اگر کسی میان حرفتان پرید به جای اینکه از کوره در بروید، یا با نگاه معناداری طوری که نشان می دهید حرفتان همچنان ادامه دارد به حرفتان ادامه دهید. بلافاصله بعد از اینکه جمله تان تمام شد از کسی که حرفتان را قطع کرده بخواهید که حالا حرفش را بزند. اگر که حرفتان را قطع کردید، جواب سؤالش را کوتاه بدهید و به حرف خودتان برگردید تا رشته کلامتان بیش از این از دستتان نرود. جواب سؤال اگر زیاد بود، بگذارید برای فرصتی دیگر؛ مثلاً در فاصله ای که تنفسی کوتاه می دهید.
8-رفتارهای مثبت را با رفتاری مثبت پاسخ دهید؛ جنبه تشویقی دارد. مثلاً اگر از قبل درس را مطالعه کرده و هنگام تدریس، شما را همراهی می کند برایش یک نمره تشویقی در دفترتان ثبت کنید. این کار علاوه بر جنبه تشویقی ای که برای همان دانش آموز دارد بقیه را هم ترغیب می کند که از او پیروی کنند. کم کم کلاسی خواهید داشت که همه مشتاق یادگیری اند.
9-اخطارهایتان را اول خصوصی بگویید.
گاهی پیش می آید که ناچارید بابت درس نخواندن یا یک بی انضباطی به کسی اخطار بدهید. بارهای اول را خصوصی به خودش بگویید، بعد راه های بعدی مثل عمومی کردن توبیخ و تقاضای ملاقات با والدین را مطرح کنید.
10-قبل از اینکه بی نظمی کوچکی به جرمی بزرگ تبدیل شود به آن رسیدگی کنید. نگذارید این بی نظمی آن قدر بالا بگیرد که کار به دفتر و ناظم و مدیر مدرسه بکشد. سعی کنید تا جای ممکن مشکل را در کلاس و بین خودتان حل کنید تا وجهه خودتان و دانش آموز زیر سؤال نرود. اما گاهی لازم است شخصی دیگر مثل ناظم دخالت کند، این را هم فراموش نکنید.
11-مسؤولیت پذیر باشید. وقتی این شغل را انتخاب می کنید باید بدانید مسؤولیت سنگین و مهمی را بر دوش خودتان گذاشته اید. حتی اگر شغل های دیگری دارید باید برنامه تان را با معلمی تنظیم کنید، این کار باید اولویت اولتان باشد. امتحانات ترم اول و دوم منتظر شما نمی دانند که سر صبر به همه کارهایتان برسید و هر وقت دلتان خواست اتفاقی گذرتان به حوالی مدرسه افتاد، سری هم به کلاس و دانش آموزان بزنید! ترتیب یک انسان به عهده شماست.
12-وقت امتحان را به هیچ وجه عقب نیندازید. بهانه هایی مثل «دیشت عروسی بودیم»، «دیروز دلمان درد می کرد» و ... هیچ وقت تمامی ندارد. اگر یک بار امتحان را عقب بیندازید حتماً بارهای بعدی هم وجود دارند. برای خودتان قانون بگذارید که فقط در چه شرایطی حاضرید این کار را انجام دهید؛ امتحان را برای دلسوزی و بهانه های الکی عقب نیندازید که تا آخر سال نمی توانید یک امتحان درست و درمان برگزار کنید!
13-موقع امتحان گرفتن حواستان را جمع کنید. بعضی ها موقع امتحان استرس می گیرند. با آنها به ملایمت رفتار کنید و طوری که نظم جلسه به هم نخورد هر کاری از دستتان بر می آید برایشان انجام دهید. تقلب ها را نادیده نگیرید؛ بی سر و صدا، بدون اینکه کس دیگری متوجه شود سریع این کار را متوقف کنید. باید بین کسی که درس خوانده و نخوانده فرقی باشد. اگر دلتان بسوزد، عملاً زحمت خودتان را به باد داده اید.
14-دانش آموزانتان را طوری تربیت کنید که دنبال مطالب اضافه تر باشند. روحیه تحقیق و پژوهشگری شان را بالا ببرید. طبق امکانات و منابعی که در دسترسشان هست، بفرستیدشان دنبال تحقیق و پروژه؛ به شرطی که به شان یاد هم بدهید که کپی پیست کنند! کار جمعی و گروهی ازشان بخواهید و به گروه نمره دهید، نه به فرد، بهتر است بین گروه ها رقابت ایجاد کنید تا بین افراد.
15-دوستانه رفتار کنید. بین دوست بودن و دوستانه رفتار کردن زمین تا آسمان فرق است. برای خودتان به عنوان معلم حد و مرز قائل باشید و به جرم حریم خصوصی دانش آموزان هم احترام بگذارید، دوست بودن با دانش آموز تا زمانی که معلم او هستید جواب نمی دهد اما صمیمیت چرا. معلم باید به اندازه اش هم جذبه و اقتدار داشته باشید!
16-اجازه ندهید کسی در کلاس پشت سر معلمی دیگر حرف بزند و اعتراضی بکند. شما حتی با سکوت تان کار آنها را تأیید می کنید و جدای از جنبه اخلاقی، مطمئن باشید در این صورت، این کار را در مورد خودتان هم انجام خواهند دارد!
17-مشتاق باشید. فرق معلم خوب با معلم عالی در تخصصشان نیست، در میزان اشتیاقشان به تدریس و انگیزه ای است که موقع درس دادن در بچه ها ایجاد می کنند. اشتیاقتان را که رو کنید بچه ها هم ناخود آگاه مشتاق یاد گرفتن می شوند.
18-از گفتن«نمی دانم» نترسید. باور اینکه کسی پیدا شود که جواب همه سؤال ها را بداند کمی سخت است. قرار است شما به عنوان معلم خیلی از چیزها را بدانید اما نه همه چیز را! نقاب «همه چیز دانی» را به صورت نزنید؛ اگر جواب سؤالی را نمی دانید انکار نکنید. کسی از آدم هایی که تظاهر می کنند خوشش نمی آید.
19-کلاستان را یکنواخت و خشک نکنید. وقتی از جنبه و ظرفیت دانش آموزان مطمئن شدید، وقت های خالی کلاس را با مباحث و موضوعات غیر درسی فراخورشان پر کنید. به کلمه ها و اصطلاحاتی که بین مردم رواج پدا می کند هم آشنا باشید، شاید برای عوض کردن جو کلاس گاهی بد نباشد که بگویید«دست گلتون درد نکنه!»
20-فوق برنامه باشید. کاری نکنید که بچه ها شما را فقط به شکل یک کتاب درسی ناطق ببینند. به وقتش از زمین و زمان حرف بزنید و دریچه های جدیدی برایشان باز کنید.
منبع: نشریه همشهری جوان، شماره 307..
وقتی بالاخره به عنوان معلم وارد این محیط شدید، باید یک سری «بایدها و نبایدها» یاد بگیرید؛ باید و نبایدهایی که هر کدامش شما را از یک معلم تازه کار و معمولی موقعیت شناس موفق تبدیل می کند.
1-روز اول کلاس، خودتان را معرفی کنید؛ از دانش آموزان هم بخواهید یکی یکی خودشان را معرفی کنند یاد گرفتن نام کوچک آنها باعث ایجاد صمیمیت و به وجود آمدن علاقه بین معلم و دانش آموز می شود.
2-هدف آموزش این درس را برایشان روشن کنید؛ یک شمای کلی از درس و اینکه چرا این درس مهم است به شان بدهید. برایشان توضیح دهید که روز آخر درس چه چیزهایی باید یاد گرفته باشند و طبق آنچه یاد گرفته اند باید بتوانند از پس تکلیف و کارهای بر بیایند.
3-نحوه ارزیابی تان را به شان تفهیم کنید. ارزش و تأثیر نمره کوییز، نمره مثبت فعالیت کلاسی، امتحانات ماهیانه، نیم ترم و ترم را برایشان توضیح دهید و مطمئن شوید که متوجه ضابطه نمره دهی و ارزش یابی شما شده اند که آخر سال ترم یا سال بدهکار کسی نباشید.
4-به روز باشید. دنیا دنیای تکنولوژی است. کار با تکنولوژی روز را بلد باشید؛ نرم افزارهایی مثل Power Point و Word خیلی به کارتان می آیند. سعی کنید در حد امکانات مدرسه، شرایطی را به وجود آورید که بخشی از درس را با کمک اسلاید نمایش و درس بدهید. این کار، هم جذابیت دارد، هم وقت کلاستان به روی تخته نوشتن و پاک کردن نمی گذرد. علاوه بر این یک بار یک پرزنتیشن طراحی می کنید و بارها ازش استفاده می کنید. برگه های امتحانی و جزوه ها را هم تا حد امکان با دست ننویسید. یک برگه امتحانی یا جزوه تایپ شده تر و تمیز به مراتب بهتر از دستنویس است و به غرغر نزدن بچه ها و سؤال برای کلمه به کلمه اش می ارزد.
5-دیازپام نباشید! وقتی می خواهید درس بدهید، متکلم وحده، آن هم با صدایی منوتن نباشید. برای شروع مقدمه ای بگویید. سؤالاتی کوتاه بکنید که هم خواب را از سر بچه ها بپراند و هم بدانند که در درس شریکند و نباید فقط شنونده باشند. وقتی هم روی دور افتادید و جلو رفتید، هر از گاهی از بچه ها فیدبک بگیرید تا مطمئن شوید آنچه را تا به حال گفتید فهمیده اند یا نه. آخر بحث را هم طوری غافلگیرانه تمام نکنید که کسی نفهمد کی تمام شد. مطلع، متن و خاتمه فکر شده ای داشته باشید.
6-خلاقیت داشته باشید. از روش های جدید آموزشی استفاده کنید با رفتارتان خلاقیت دانش آموزان را تحریک کنید و یادشان بدهید خلاقیت بالقوه شان را به خلاقیت تبدیل کنند.
7-برای هر کسی که حرف شما را قطع می کند، چیزی در چنته داشته باشید. اگر کسی میان حرفتان پرید به جای اینکه از کوره در بروید، یا با نگاه معناداری طوری که نشان می دهید حرفتان همچنان ادامه دارد به حرفتان ادامه دهید. بلافاصله بعد از اینکه جمله تان تمام شد از کسی که حرفتان را قطع کرده بخواهید که حالا حرفش را بزند. اگر که حرفتان را قطع کردید، جواب سؤالش را کوتاه بدهید و به حرف خودتان برگردید تا رشته کلامتان بیش از این از دستتان نرود. جواب سؤال اگر زیاد بود، بگذارید برای فرصتی دیگر؛ مثلاً در فاصله ای که تنفسی کوتاه می دهید.
8-رفتارهای مثبت را با رفتاری مثبت پاسخ دهید؛ جنبه تشویقی دارد. مثلاً اگر از قبل درس را مطالعه کرده و هنگام تدریس، شما را همراهی می کند برایش یک نمره تشویقی در دفترتان ثبت کنید. این کار علاوه بر جنبه تشویقی ای که برای همان دانش آموز دارد بقیه را هم ترغیب می کند که از او پیروی کنند. کم کم کلاسی خواهید داشت که همه مشتاق یادگیری اند.
9-اخطارهایتان را اول خصوصی بگویید.
گاهی پیش می آید که ناچارید بابت درس نخواندن یا یک بی انضباطی به کسی اخطار بدهید. بارهای اول را خصوصی به خودش بگویید، بعد راه های بعدی مثل عمومی کردن توبیخ و تقاضای ملاقات با والدین را مطرح کنید.
10-قبل از اینکه بی نظمی کوچکی به جرمی بزرگ تبدیل شود به آن رسیدگی کنید. نگذارید این بی نظمی آن قدر بالا بگیرد که کار به دفتر و ناظم و مدیر مدرسه بکشد. سعی کنید تا جای ممکن مشکل را در کلاس و بین خودتان حل کنید تا وجهه خودتان و دانش آموز زیر سؤال نرود. اما گاهی لازم است شخصی دیگر مثل ناظم دخالت کند، این را هم فراموش نکنید.
11-مسؤولیت پذیر باشید. وقتی این شغل را انتخاب می کنید باید بدانید مسؤولیت سنگین و مهمی را بر دوش خودتان گذاشته اید. حتی اگر شغل های دیگری دارید باید برنامه تان را با معلمی تنظیم کنید، این کار باید اولویت اولتان باشد. امتحانات ترم اول و دوم منتظر شما نمی دانند که سر صبر به همه کارهایتان برسید و هر وقت دلتان خواست اتفاقی گذرتان به حوالی مدرسه افتاد، سری هم به کلاس و دانش آموزان بزنید! ترتیب یک انسان به عهده شماست.
12-وقت امتحان را به هیچ وجه عقب نیندازید. بهانه هایی مثل «دیشت عروسی بودیم»، «دیروز دلمان درد می کرد» و ... هیچ وقت تمامی ندارد. اگر یک بار امتحان را عقب بیندازید حتماً بارهای بعدی هم وجود دارند. برای خودتان قانون بگذارید که فقط در چه شرایطی حاضرید این کار را انجام دهید؛ امتحان را برای دلسوزی و بهانه های الکی عقب نیندازید که تا آخر سال نمی توانید یک امتحان درست و درمان برگزار کنید!
13-موقع امتحان گرفتن حواستان را جمع کنید. بعضی ها موقع امتحان استرس می گیرند. با آنها به ملایمت رفتار کنید و طوری که نظم جلسه به هم نخورد هر کاری از دستتان بر می آید برایشان انجام دهید. تقلب ها را نادیده نگیرید؛ بی سر و صدا، بدون اینکه کس دیگری متوجه شود سریع این کار را متوقف کنید. باید بین کسی که درس خوانده و نخوانده فرقی باشد. اگر دلتان بسوزد، عملاً زحمت خودتان را به باد داده اید.
14-دانش آموزانتان را طوری تربیت کنید که دنبال مطالب اضافه تر باشند. روحیه تحقیق و پژوهشگری شان را بالا ببرید. طبق امکانات و منابعی که در دسترسشان هست، بفرستیدشان دنبال تحقیق و پروژه؛ به شرطی که به شان یاد هم بدهید که کپی پیست کنند! کار جمعی و گروهی ازشان بخواهید و به گروه نمره دهید، نه به فرد، بهتر است بین گروه ها رقابت ایجاد کنید تا بین افراد.
15-دوستانه رفتار کنید. بین دوست بودن و دوستانه رفتار کردن زمین تا آسمان فرق است. برای خودتان به عنوان معلم حد و مرز قائل باشید و به جرم حریم خصوصی دانش آموزان هم احترام بگذارید، دوست بودن با دانش آموز تا زمانی که معلم او هستید جواب نمی دهد اما صمیمیت چرا. معلم باید به اندازه اش هم جذبه و اقتدار داشته باشید!
16-اجازه ندهید کسی در کلاس پشت سر معلمی دیگر حرف بزند و اعتراضی بکند. شما حتی با سکوت تان کار آنها را تأیید می کنید و جدای از جنبه اخلاقی، مطمئن باشید در این صورت، این کار را در مورد خودتان هم انجام خواهند دارد!
17-مشتاق باشید. فرق معلم خوب با معلم عالی در تخصصشان نیست، در میزان اشتیاقشان به تدریس و انگیزه ای است که موقع درس دادن در بچه ها ایجاد می کنند. اشتیاقتان را که رو کنید بچه ها هم ناخود آگاه مشتاق یاد گرفتن می شوند.
18-از گفتن«نمی دانم» نترسید. باور اینکه کسی پیدا شود که جواب همه سؤال ها را بداند کمی سخت است. قرار است شما به عنوان معلم خیلی از چیزها را بدانید اما نه همه چیز را! نقاب «همه چیز دانی» را به صورت نزنید؛ اگر جواب سؤالی را نمی دانید انکار نکنید. کسی از آدم هایی که تظاهر می کنند خوشش نمی آید.
19-کلاستان را یکنواخت و خشک نکنید. وقتی از جنبه و ظرفیت دانش آموزان مطمئن شدید، وقت های خالی کلاس را با مباحث و موضوعات غیر درسی فراخورشان پر کنید. به کلمه ها و اصطلاحاتی که بین مردم رواج پدا می کند هم آشنا باشید، شاید برای عوض کردن جو کلاس گاهی بد نباشد که بگویید«دست گلتون درد نکنه!»
20-فوق برنامه باشید. کاری نکنید که بچه ها شما را فقط به شکل یک کتاب درسی ناطق ببینند. به وقتش از زمین و زمان حرف بزنید و دریچه های جدیدی برایشان باز کنید.
منبع: نشریه همشهری جوان، شماره 307..
.jpg)
.jpg)