ایمنی در بکار گیری دستگاههای فتوکپی – چاپگرها

با توجه به گسترش استفاده از ماشین های اداری نظیر دستگاههای فتوکپی – چاپگرها و... وباتوجه به نبود هرگونه آئین نامه ایمنی یا دستورالعمل مدونی برای کار دستگاههای کپی و چاپگرها به زبان فارسی من با ترجمه  این  نوشته بطور خلاصه عناوین مهم و قابل توجه در خصوص ایمنی و بهداشت کار با دستگاههای فتوکپی را لیست کرده ام که امیدوارم مورد استفاده شما عزیزان واقع گردد.

در زمان کار با دستگاههای فتوکپی باید نکات زیر رااز جنبه ایمنی و بهداشت حرفه ای  مد نظر قرارداد :

- محل قراردادن: دستگاه باید در محلی با تهویه مناسب باشد و تا حد ممکن سروصدای آن باعث آزار افراد نباشد.

- سرویس و نگهداری : نگهداری نامناسب و ضعیف موجب تماس افراد با ترکیبات سمی این دستگاهها خواهد شد.

- نحوه استفاده: چاپ در حجم زیاد باعث افزایش خطرات فوق خواهد شد. یک بررسی در دانمارک نشان داده که  تحت این شرایط باید حد مجاز تماس شغلی با گاز اوزون و سایر مواد شیمیایی افزایش یابد:

زمانی که فضای اتاق فتوکپی خیلی کوچک و محدود است – زمانی که تهویه ضعیف و نامناسب است – زمانی که حجم کار بالاست.

مواد شیمیایی

اوزون: این گاز در هنگامی که دستگاههای کپی و پرینترهای لیزری با ولتاژهای بالا کار میکنند تولید میگردد. این گاز فوق العاده سمی بوده و بوئی شیرین در محیط پراکنده میسازد . هرگاه مقادیر زیادی از این گاز در محیط متصاعد شود بوی مورد نظر شدید تر استشمام میگردد. اوزون بسرعت در محیط پراکنده شده و در محیط  گرم و مرطوب اثر مخرب بیشتری برروی لوازم اداری و سیستم تنفسی افراد میگذارد.

سلنیوم و  سولفید کادمیوم : بعضی از کارتریج های رنگی در دستگاههای کپی و پرینترها محتوی چنین ترکیبات سمی هستند . زمانی که دستگاه گرم شده و درحال کارمیباشد از این کارتریجها گازهای سمی و خطرناکی متصاعد میگردد که موجب تحریک و ایجاد حساسیت در گلو و مخاط تنفسی افراد کاربر میشود. این امر بویژه خطر بالقوه ای برای تعمیرکاران این دستگاهها به شمار میآید که در هنگام تعمیر نظافت یا تعویض کارتریجها با این مواد در تماس قرارمیگیرند.

اکسید نیتروژن:این گاز در زمانی که جرقه الکتریکی در دستگاه کپی رخ میدهد تولید میگردد و اثری مشابه با گاز منو اکسید کربن بر روی افراد میگذارد.

منواکسید کربن: این گاز در هنگام گرم شدن پودرتونر یا همان carbon black  در دستگاههای کپی  زمانی که هوا در اطراف دستگاه بخوبی تهویه نشود متصاعد میگردد.

در زمانی که این گاز در محیط پراکنده شده و تهویه ضعیف باشد باعث بروز سردرد-  سرگیجه – ضعف و بیهوشی و افزایش نبض و بالارفتن منواکسید خون و آسیب به جنین خواهد شد.

تونر یا پودر دستگاه فتوکپی:  این ماده معمولا ترکیبی است از رزین های مصنوعی و کربن بلک و گاهی هم سایر ترکیبات شیمیایی. گرچه کربن بلک از نظر ایجاد آسیب ریوی بعنوان گردوغبار بی اثر دسته بندی شده ( اثر سمی آن در حد متوسط میباشد ) ولی احتمال سرطان زا بودن آن وجود دارد.

تونر باید با احتیاط حمل و جابجا شود و هنگام تماس با آن حتما از دستکش های محافظ استفاده گردد. تماس با گردوغبار تونر باید به کمترین میزان ممکن باشد.و این ذرات در هوا پراکنده نشده و قابل رویت نباشند.

تماس این ذرات با پوست ممکنم است ایجاد خارش و یا سایر علائم ازقبیل سردرد و سوزش چشمها نماید . تعمیرکاران این دستگاهها بیشتر در معرض این نوع آسیبها هستند و موارد زیادی گزارش و شکایت در مورد اثرات پوستی و حساسیت چشمها در این افراد وجود دارد.

سایر خطرات

اشعه ماورای بنفش: برای اجتناب از اثرات زیانبار این اشعه هنگام کار با دستگاههای کپی دقت کنید که در زمان روشن بودن دستگاه درب بالائی آن حتما بسته باشد . اشعه ماورای بنفش باعث تحریک و سرخی چشمها میشود.

صدا: استاندارد صدای دستگاههای کپی در زمانی که سالم هستند حداکثر 65 دیسبل باید باشد . دستگاههای پرسروصدا باید دور از محل کار سایر کارمندان باشند و به نحو مناسبی در یک اتاقک یا محفظه جداگانه قرارگیرند تا سروصدای آنها باعث آزار و یا حواس پرتی افراد نشود.

خطر آتش سوزی: گردوغبار اضافی در تجهیزات برقی ممکن است باعث بروز جرقه شود .بنابراین لازم است در نزدیکی دستگاههای کپی کپسول اطفاء حریق محتوی گاز دی اکسید کربن موجود باشد .

گیر کردن کاغذ در دستگاه :در هنگامی که به هردلیلی کاغذ در دستگاه گیر میکند و دستگاه از کار می افتد برای رفع مشکل حتما باید دستگاه را خاموش کنید سپس کاغذ را خارج نمائید . همیشه مراقب قسمتهای داغ دستگاه باشد و بعد از اینکه کاغذ را خارج نمودید حتما دستهایتان را بشوئید و هرگونه آلودگی با تونر را از پوست خود برطرف سازید.

در حالیکه دستگاههای فتوکپی ندرتا روی میز کارو در نزدیکی کاربر قرارمیگیرند چاپگرهای لیزری معمولا روی میز و در نزدیکی کاربران هستند و مانند دستگاههای کپی خطرناک بوده و حتی گاز ازون متصاعد میکنند . بطورمعمول هرماه فیلتر این نوع چاپگرها تعویض میشود که با بررسی فیلتر انها میتوان وجود آلاینده های شیمیایی آنها را بررسی نمود.

آزمایشاتی که بر روی میزان اثربخشی فیلترها در کارخانه سازنده انجام میشود در شرایط  معمولی کار دستگاههاست وقابل تعمیم به مواقعی که دستگاه در حجم بالا کار میکند نمیباشد..

چک لیست بازدید ایمنی  دستگاه های فتوکپی:

1-بازدید: هرگونه اثر بر سلامتی افراد را با پرسش از کاربران دستگاه چک نمائید. از مدیریت درخواست نمائید عوامل زیان آور و مخاطرات دستگاهها را توسط افراد ذی صلاح مورد ارزیابی و سنجش قراردهند. هرگونه نشانه ای از آسیب بر سلامتی افراد باید در گزارش حوادث و نتایج معاینات ادواری ایشان ثبت  شود.

2- کنترل: سوابق و مدارک تعمیر و نگهداری دستگاهها را چک نمائید. و مشخص کنید آیا دستگاه سرویس و فیلتر آن تعویض شده است؟ درصورتی که دستگاه قدیمی و فرسوده است درخواست دستگاه جدید نمائید.

3- محل استقرار و تهویه: محل استقرار دستگاههای کپی باید ازقوی برخوردارباشد بطوریکه در هرساعت کل هوای آن محل بطورکامل تعویض گردد. خروجی تهویه دستگاه نباید مسدود شود و هیچ کس در مقابل آن مستقر نباشد . بهترین وضعیت آن است که هیچ کس در اتاقی که دستگاه کپی قراگرفته کار نکند اگر این امکان وجود ندارد حداقل 3 متر باید فاصله شخص تا دستگاه رعایت شود.همچنین در اتاقهایی که از 25 متر مربع کوچکتر هستند نباید هیچ دستگاهی نصب گردد.

4- بررسی دستگاههای جدید  فتوکپی و پرینترهای  لیزری : قبل از  اقدام به تهیه دستگاههای جدید لازم است  مشخصات دقیق فیلتر – نحوه تعویض فیلتر و سرویس و نگهداری دستگاه را مطالعه و بررسی نمائید.  مدیریت را آگاه سازید که برای خرید حتما دستگاههایی را مورد تائید قراردهد که دارای دستورالعمل و کتابچه راهنما و نحوه سرویس و نگهداری هستند و سیستم تعویض فیلتر آنها ساده است.

5- تعویض قطعات: در هنگام تعویض تونر توجه کنید که قطعات دستگاه خوب باهم متصل شده باشند حتما دستکش بدست نمائید و بلافاصله پس از اتمام کار دستها و صورتتان را بشوئید.

در پایان لازم است تاکید کنم لازم است  آئین نامه های حفاظت و ایمنی کار با انواع ماشینهای اداری ازجمله دستگاههای فتوکپی – چاپگرها و نظایر آنهااز طرف وزارت کار و اموراجتماعی تهیه و دردسترس قرارگیرد.